سختی چیست؟

آب سخت آبی است که درآن مقدارزیادي موادمعدنی حل شده،عمدتاکلسیموم وگاهی اوقات منیزیم وجود دارد. وقتی که آب ازروي سنگهاي نرم عبورمی کند،بعضی از مواد معدنی سنگهادرآب حل شده وآنرا سخت می کند. بدیهی است هرچه مقداراین مواد درآب بیشتر باشد آب سخت ترخواهد بود. سنگهاي سخت مانند گرانیت به راحتی درآب حل نمی شوندودرنتیجه نواحی که درآنجا سنگهاي سخت وجود دارند،داراي آب نرم خواهند بود. اما آب خالص و نرم،بدون مزه،بی بو و بیرنگ است; اگرچه آب خالص بسیار نادر است. تمامی آبهاي موجود درطبیعت انواع مختلف و مقادیر متفاوتی از ناخالصی راشامل می شوند.

آب سخت شامل ناخالصی قابل توجهی است واین درحالی است که آب نرم شامل مقدار کمی ازناخالصی است ویا بدون ناخالصی است.

این اختلاف را می توان به آسانی با تاثیر آب روي صابون مشاهده کرد. صابون با آب سخت کف نمی کند و یا کمتر کف میکند. سختی به دلیل حضور نمکهاي معدنی کلسیموم و منیزیوم ایجاد می شودو این مواد معدنی یا همان سختی ،عامل تشکیل رسوب هستند.

    ناخالصی های موجود در آب :

ناخالصیهاي معمول موجود در آب خام رامی توان به شکل زیر نیز دسته بندي کرد :

جامدات محلول: موادي هستندکه درآب حل می شوند .

اجزاي اصلی این جامدات کربناتهاو سولفاتهاي کلسیموم و منیزیم هستند. جامدات محلول دیگري نیز وجود داردکه مقیاس شکل گیري آنها نسبت به کلسیموم و منیزیم بسیار پایین تر است .

جامدات معلق: اینهاموادي هستندکه درآب به عنوان اجزای معلق وجود دارند .این مواد معمولاً معدنی،یاذاتاً آلی هستند و به طورکلی تازمانی که بتوان فیلترشان کرد مشکلی ایجاد نمی کنند.

گازهاي حل شده: اکسیژن ودي اکسیدکربن به آسانی میتواننددرآب حل شوند .این گازها ازمحرکین تشدید فرایند خوردگی هستند.

موادتشکیل دهنده رسوب: این مواد ناخالصی هاي معدنی هستندکه به صورت فوم یاتفاله رسوب وجود دارند.

به عنوان مثال دراین زمینه میتوان از سدیم کربنات درغالب کربنات ها،کلریدهاوسولفات ها نام برد.

      چند واقعیت درمورد آب سخت :

1-صابون باآب سخت کف خوبی تولید نمی کند و نیز واکنش کاتیون هاي فلزي با صابون رسوبات ناخوشایندي را تولید می کند.

2-رسوباتی که درسرشیرهايآب،شیرهاي آب و سطح حمام تشکیل می شوند ناشی ازتبخیر میب اشند نه ته نشین شدن.

3-نگهداري موهاوقتی با آب سخت شسته شده باشد، سخت تر است.

4-اگرچه کلسیم قسمت ضروري ازیک رژیم سالم براي رشد استخوانهاودندانهامیباشد، اماکربنات کلسیم موجود درآب سخت خیلی مشکلترازکلسیم موجود درمواد غذایی جذب میشود.

5-آب سخت امکان ابتلا به امراض قلبی راکاهش میدهد.

      طبقه بندي آب از نظرسختی(ارائه شده توسط موسسه کیفیت آب آمریکا)

نرم 1 = تا ppm 17

اندکی سخت 17.1 = تاppm 60

متوسط سخت60 = تا ppm 120

سخت 120 = تا ppm 180

خیلی سخت = بیشاز ppm180

توجه : منظور از ppm (پارت در میلیون) عبارت است از یک میلی گرم کربنات کلسیوم در یک لیتر آب .

سختی آب درمناطق مختلف ایران

کیفیت آب میتواند به صورت چشمگیري ازیک منطقه نسبت به منطقه دیگر ومتناسب بامنابع آبی آن منطقه ومواد معدنی موجود درآب، تغییرکند.

منابع :

مقالات وتحقیقات اداره آب فاضلاب وزارت نیرو