امروزه حفظ و مراقبت از منابع آب ، مهمترین ماده ای که انسان به آن نیاز دارد ،مورد توجه مجامع بین المللی قرار گرفته است . رشدروزافزون جمعیت و در نتیجه بهره برداری بیش از حد از منابع محدود آب از یکطرف و آلوده شدن آبها بدلیل فعالیتهای گوناگون زیستی ، کشاورزی و صنعتی بشراز طرف دیگر ، دست به دست یکدیگر داده تا زنگ خطر بحران آب را به صدا در آورده است.

بنابراین این گونه به نظر می رسد که حفظ کیفیت فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی منابع آب رکن اصلی بسیاری ازسازمانهایی است که به نحوی با این منابع سرو کار دارند.

تحولاتی که در چند سال اخیر موجب پیشرفت تکنولوژی تصفیه آب و افزایش کیفیت آب آشامیدنی شده است بشرح ذیل می باشد:

-    حذف مرحله کلر زنی در تصفیه خانه و جایگزینی روشهای جدید

-    استفاده از ازون واشعه مادون قرمزدر مراحل مختلف تصفیه آب

با این وجود هنوز در برخی از کشورها از روشهای قدیمی و سنتی برای تصفیه آب استفاده می شود.

بطور کلی سه روش برای تصفیه آب وجود دارد:

1-کلر زنی:

روش کلرزنی اگر چه بسیار رایج است اما نیاز به تجهیزات متعدد و جاگیر و از همه مهمتر نقل و انتقال و کاربرد گاز خطرناک کلر دارد ایمنی کامل در طراحی سیستمهای ذخیره و نگهداری کلر بایستی رعایت گردد بدلیل آنکه گاز کلر بسیارسمی و خورنده است.

کلرگازی است سمی و چنانچه در کاربرد آن نکات ایمنی رعایت نشود ممکن است باعث انفجار و مسمومیت گردد . به علاوه مانند تمام روشهای شیمیایی ،ماده ای به آب افزوده شده و طعم آن را تغییر می دهد و هزاران ترکیب خطرناک و سرطانزا پدید می آورد . امروزه مشخص شده که کلر با مواد آلی درون آب ترکیب و واکنش داده و با تشکیل تری هالو متانهای چیزی حدود 500 ترکیب کارسینوژن ایجاد می کند که سرطان زا هستند.

اثرات زیست محیطی ناشی از گاز کلر در منابع آبی بدین صورت است که مقدار بیشتر از٥ میلی گرم در لیتر باعث مرگ و میر آبزیان مخصوصا ماهی می گردد.

2-روش تصفیه با گاز اُزون:

ازون گازی است تقریبا بی رنگ با بوی ترش با قدرت اکسیداسیون بالا. مولکول ازون پایدار نبوده و در نتیجه نمی توان آن را انبار یا حمل نمود . این امر باعث می گردد که تولید ازن همواره در محل انجام گیرد . لذا مرحله حمل و انبارمواد شیمیایی در این روش حذف می شود.

بطور کلی دلایل استفاده از گاز ازون به شرح زیر است:

- اکسیداسیون جزیی یا کلی مواد محلول در آب.

- ته نشینی مواد محلول.

- لخته سازی مواد آلی.

- ضد عفونی و از بین بردن باکتریها ، انگلها و قارچها و...

برخلاف کلر و مواد شیمیایی دیگر ، اکسیداسیون بوسیله ازون ، هیچگونه موادسمی یا مضر در آب بجای نمیگذارد و نیاز به پالایش مجدد آب ندارد . تجربه نشان داده است که ازن سریعا اجزای محلول در محیط را اکسید می نماید و حاصل این اکسیداسیون تنها اکسید اجزا و اکسیژن می باشد لذا برای استفاده درمواردی که عناصر باقی مانده دیگر ممکن است مشکلات جنبی دیگر بوجود آورندمناسب می باشد . مولکول ازون پایدار نیست و پس از مدت کوتاهی شکسته می شود وتبدیل به مولکول پایدار اکسیژن می گردد.

3-روش پرتو افشانی:

درمیان روشهای فیزیکی ، پرتو دهی از دیر باز مورد توجه بوده است . پرتوهای مورد استفاده در این روش به دو دسته پرتو یونیزان ( شامل پرتو ایکس ، گاما ،بتا و آلفا ) و پرتو فرابنفش (UV)تقسیم میشوند . پرتو یونیزان به دلایل عدم دسترسی عموم به منابع تولید آنها ( عمدتا ایزوتوپهای رادیو اکتیو ) ، خطر کاربرد آنها توسط عموم مردم و نیاز به تخصصهای بالا و همچنین قدرت کم نفوذ برخی از آنها کمتر مورد استفاده قرار می گیرند ومنسوخ شده است.اما کابرد پرتو فرابنفش چیزی نزدیک به حدود یک قرن است که مورد توجه قرارگرفته است چون استفاده از از آن راحت و کم هزینه است .گندزدایی بوسیله این پرتو را میتوان استفاده از یک روش طبیعی پنداشت چرا که در طبیعت و در نور خورشید نیز گندزدایی بطور طبیعی انجام میشود.

سازوکارعمل پرتو فرابنفش به این ترتیب است که به دلیل نزدیک بودن انرژی این پرتو به انرژی الکترون های پیوندی ترکیبات آلی، این پرتو روی این ترکیبات اثرگذاشته و باعث گسستن برخی پیوندها و ایجاد پیوندهای جدید می شود. پیوندهای دوگانه یا سه گانه بین اتمهای کربن و یا پیوندهای بین کربن و دیگر اتمها مستعدترین پیوندهای آسیب پذیر توسط پرتوفرابنفش می باشند.

جذب پرتو فرابنفش توسط ترکیبات آلی و تشکیل طیفهای جذبی که برای هر ماده مخصوص به همان ماده است به همین منوال بوده و اساس یکی از روشهای تجزیه دستگاهی است.