فهرست مطالب:
وقتي واژه سرب را ميشنويم، بياختيار به ياد آلودگي سربي هوا ميافتيم؛ اما نميدانيم منابع ديگري هم براي آلوده كردن محيط زيست با اين فلز خطرناك در اطراف ما وجود دارد و ما از آنها بيخبريم.گاهي به ما توصيه ميشود اگر در شهرهاي بزرگ زندگي ميكنيم، بهتر است هر روز شير بنوشيم تا آلودگيهاي سربي روي بدن ما اثرات منفي نگذارد؛ اما آياميدانيم گاهي اين آلودگيها آنقدر وسيع و گسترده هستند كه حتي ميتواننددامها و شير حاصل از آنها را هم آلوده كنند؟
سرب فلزي نرم به رنگ خاكستري متمايل به آبي يا نقره ای كبود است. سالانه در حدود 5/3 ميليون تن از اين فلز در سراسر دنيا مصرف ميشود. اين فلز بعد از آهن دومين فلز پرمصرف صنعتي است؛ هرچند ممكن است همه ما با شنيدن نام سرب بيشتر به ياد بنزين بيفتيم؛ اما بايد بدانيم بسياري از ابزار و لوازمي كه در خانه و محل كار با آنها سر و كار داريم،حاوي سرب هستند.
چيزهايي مثل كابلها و مواد شيميايي و البته باتريهاي الكتريكي بالاترين مصرف سرب را به خود اختصاص دادهاند. سرب قرمزبه مقدار بسيار زياد در رنگآميزيهاي فولادي و ساختماني و كرومات سرب به عنوان رنگ زرد، كاربرد دارد
حتی بیشتر لوازم آرایش مورد استفاده خانمها پایه و اساس شان از سرب است
سرب سبب اختلال در واکنشهای آنزیمی بدن و بخصوص در سنتز مولکول هم میشودکه قسمت اساسی هموگلوبین بوده و برای انتقال اکسیژن در تمام بدن انسان، جزءاساسی میباشد. همچنین سبب کاهش عمر گلبولهای قرمز خون میشود و باعث عوارض کلیوی، قلبی و عصبی میشود. سرب با عبور از کیسه و آمنیون جفت، روی جنین اثرات سوء میگذارد و در استخوانهای دراز بدن (مانند دست و پا) ایجادرسوبات شیار مانند می کند. سرب سبب توّهم زایی و کاهش حافظه میشود. مسمومیت با سرب سبب اثرات منفی روی سلسله اعصاب مرکزی میشود همچنین روی آنزیمهای بدن اثر میگذارد. در تماس دراز مدت با مقادیر کم، سرب روی عملکردکلیه اثرات سوء دارد و سبب نفروپاتی میشود که غیرقابل برگشت است. سرب سبب کم خونی میشود و ضایعات مغزی و عصبی می دهد، سرب در کودکان سبب تاخیر دررشد و نمو می شود. سرب در استخوانها تجمع یافته و سلامت آنها را دربزرگسالی به خطر میاندازد و روی سیستم عصبی ایجاد سمیّت میکند، روی قلب اثرگذاشته و سبب افزایش فشار خون میشود. مسمومیت مزمن با سرب سبب سرطان زائی روی کلیه ها میشود. ترکیبات سرب، موتاژن و کارسینوژن میباشد و سرطان کلیه و ریه می دهد. سرب سبب درد در دستگاه گوارشی می شود . سرب درمردان سبب کاهش تعداد و غلظت اسپرم در منی میشود و رد فرآیند اسپرم سازی اختلال ایجاد میکند. در مجموع، سرب اگر بطور دائم و مزمن وارد بدن انسان شود، تقریباً روی تمامی سیستمهای بدن انسان اثر میکند. دریافت روزانه 5 میکروگرم سرب به ازای هرکیلوگرم وزن بدن انسان سبب مسمومیت مزمن میشود..
از آنجایی که فلزات سنگین در بافتها رسوب و در بدن باقی میمانند باید از طریق متصل کردن این فلزات به بعضی مولکولها آنها را از بدن دفع کرد. ویتامین E و سلنیوم از جمله مواد ضدسرطان و خنثیکننده آثار سمی فلزات سنگینی چون جیوه و سرب هستند. نان گندم و جو، حبوبات، ماهی، زرده تخممرغ، سبزیجات حاوی برگ سبز تیره و گوجهفرنگی مواد غذایی حاوی سلنیوم و مغزها از جمله منابع خوب ویتامین E محسوب میشوند.
آهن، کلسیم و منیزیم نیز از جمله مواد معدنی هستندکه جذب سرب و کادمیم را کاهش میدهند. گوشت قرمز، لبنیات و غلات سبوسداربه ترتیب از منابع خوب این املاح به شمار میروند.